29.12.08
26.12.08
Somos un país, normal. ¿Somos un país normal?
Un país normal. Na procura dun país normal. ¿Somos un país normal? ¿Qué un país normal? ¿É anormal buscar a normalidade? ¿Cal é a normalidade dun país pouco normal?
Esas interrogantes que fai Vieiros e ás que eu tamén intentei darlles resposta son algunhas das formulacións que eu plantexo para o debate en Un país a medio facer.
Somos un país, normal. Normal, somos un país. ¿Algún portugués se pregunta se Portugal é un país normal? ¿É normal que nolo preguntemos nós? E, sobre todo, ¿eramos menos normais hai vinta anos ca hoxe? Na foto, sacada do meu libro, Cid Cabido e mais eu hai case vinte anos.
Esas interrogantes que fai Vieiros e ás que eu tamén intentei darlles resposta son algunhas das formulacións que eu plantexo para o debate en Un país a medio facer.
Somos un país, normal. Normal, somos un país. ¿Algún portugués se pregunta se Portugal é un país normal? ¿É normal que nolo preguntemos nós? E, sobre todo, ¿eramos menos normais hai vinta anos ca hoxe? Na foto, sacada do meu libro, Cid Cabido e mais eu hai case vinte anos.
25.12.08
A lectura de Arturo Casas
Arturo Casas escribiu no seu blog, Lándoa, un post sobre Un país a medio facer.
24.12.08
Magnífica noticia
21.12.08
Un país que é unha potenzia
¿Quen é Carlos Blanco? ¿Quen é ese individuo que o pasado ano presentou na TVG o programa Somos unha potenzia e hai bastantes máis era unha voz entusiasta que vibraba cos partidos de fútbol no programa Galicia en goles da Radio Galega?
Conversa con Carlos Blanco, 2007 (De Un país a medio facer)
Cando eu entrei nisto de escribir, aos 27 anos, había que se poñer á cola e esperar a que morresen todos os demais ou colocarse baixooapadriñamento dos escritores xa establecidos para que me prologasen, me presentasen, me animasen e me desen as cuartillas para poder ir avanzando nun sistema literario de funcionarios. Eu tiven que manexar unha ética e unha moral distintas para conseguir que a miña obra estea onde está hoxe.
Suso de Toro, 1990 (De Un país a medio facer)
Conversa con Carlos Blanco, 2007 (De Un país a medio facer)
Cando eu entrei nisto de escribir, aos 27 anos, había que se poñer á cola e esperar a que morresen todos os demais ou colocarse baixooapadriñamento dos escritores xa establecidos para que me prologasen, me presentasen, me animasen e me desen as cuartillas para poder ir avanzando nun sistema literario de funcionarios. Eu tiven que manexar unha ética e unha moral distintas para conseguir que a miña obra estea onde está hoxe.
Suso de Toro, 1990 (De Un país a medio facer)
19.12.08
Entrevista en Vieiros
O pasado luns, Marcos S. Pérez publicou en Vieiros unha entrevista comigo a raíz da saída do meu último libro, Un país a medio facer. A entrevista inclúe, ademais, os dous vídeos promocionais que eu mesmo gravei falando sobre os contidos do libro e que afondan nun pasado recente dna cultura galega imprescindible para entender o desenvolvemento da cultura galega hoxe.
16.12.08
Un país nos cortellos
"En Monte Alto houbo unha tradición moi curiosa duns grupos que se denominaban «heavys de cuchiqueira». Vigo e A Coruña son cidades, pero —asegura Xurxo Souto— aparece a leira en calquera momento. «En Monte Alto», continúa relatando, «había moitos cortellos dos porcos. Eu tiña uns amigos que tocaban nun grupo chamado Atila e ensaiaban nun cortello dos porcos, pero, claro, só podían empezar a ensaiar despois do sanmartiño".
Conversa con Xurxo Souto, 1990 (De Un país a medio facer)
—¿É vostede un radical?
—Se ser radical significa un intento intelectual de chegar á raíz dos problemas e das cousas, desde logo, que me gustaría ser radical. O que pasa é que ás veces a miña intelixencia e a miña ousadía teórica probablemente non mo permitan.
X. L. Méndez Ferrín, 1991 (De Un país a medio facer)
Conversa con Xurxo Souto, 1990 (De Un país a medio facer)
—¿É vostede un radical?
—Se ser radical significa un intento intelectual de chegar á raíz dos problemas e das cousas, desde logo, que me gustaría ser radical. O que pasa é que ás veces a miña intelixencia e a miña ousadía teórica probablemente non mo permitan.
X. L. Méndez Ferrín, 1991 (De Un país a medio facer)
14.12.08
Un país na Gran Enciclopedia Gallega
Saír na Gran Enciclopedia Gallega é ben fácil. Os Resentidos levamos nela varios anos e non ten mérito especial. O que non é tan fácil é a batalla que sostemos para defender o galego como soporte lingüístico.
Antón Reixa, 1990 (De Un país a medio facer)
É certo que existe un escoramento cara a unha tradición de novela culta, pero é que o lector adulto en galego é un home que vén da cultura, e iso produce un tipo de literatura. Na medida en que o libro se popularice haberá cada vez máis temas. De feito agora está saíndo a novela negra, a novela light ecousas que antes eran impensables porque non existía ese público.
Víctor Freixanes, 1989 (De Un país a medio facer)
Antón Reixa, 1990 (De Un país a medio facer)
É certo que existe un escoramento cara a unha tradición de novela culta, pero é que o lector adulto en galego é un home que vén da cultura, e iso produce un tipo de literatura. Na medida en que o libro se popularice haberá cada vez máis temas. De feito agora está saíndo a novela negra, a novela light ecousas que antes eran impensables porque non existía ese público.
Víctor Freixanes, 1989 (De Un país a medio facer)
11.12.08
'Cartas de amor' xa está editado en español
Cartas de amor, en castelán, está xa nas librerías, publicado pola editorial Algar, na súa colección Algar Joven. No último número da edición impresa da revista Que Leer (que, por certo, cambiou de propietarios) inclúese unha entrevista comigo feita por Ramón Nicolás ao fío da tradución de Cartas de amor. Reprodúcese máis abaixo.
9.12.08
Literatura galega pola paz
Mañá 10 de decembro celebrarase no Auditorio do Centro Cultural Caixanova un acto cívico, con motivo do sesenta aniversario da Declaración Universal dos Dereitos Humanos, no que se presentará o libro Educación e Paz III. Literatura Galega pola Paz, coordinado polo recentemente desaparecido Xesús R. Jares.
O acto, que será conducido por Manuel Romón, contará coa participación de Ánxela Bugallo (conselleira de Cultura e Deporte), Abel Caballero (alcalde de Vigo), Manuel Bragado (director de Xerais) e unha representación dos trinta narradores e poetas galegos que participan no volume de Literatura Galega pola Paz, entre os que teño o pracer de atoparme para recitar un poema escrito a iniciativa de Suso Jares. Durante o acto dez alumnos e alumnas dos IES do Castro e de Teis de Vigo lerán o texto da Declaración e a agrupación dos Mestres da Escola Municipal de Música Tradicional e Folk do Concello de Vigo (e-Trad), interpretarán diversas pezas. Este acto, ademais, constituirá a merecida e emotiva lembranza de Xesús R. Jares, fundador de Educadores pola Paz e promotor da triloxía Educación e Paz, editada por Xerais.
Este acto de conmemoración da Declaración Universal dos Dereitos Humanos e de presentación de Educación e Paz III. Literatura Galega pola Paz está organizado pola Concellería de Educación do Concello de Vigo, por Educadores pola Paz de Nova Escola Galega e por Xerais, contando coa colaboración da Consellaría de Cultura e Deporte e de Caixanova.
A Consellaría de Educación viguesa realizou, para esta ocasión, unha edición conmemorativa do texto da Declaración proclamada polas Nacións Unidas o 10 de decembro de 1948 que será entregada aos asistentes ao acto.
O acto, que será conducido por Manuel Romón, contará coa participación de Ánxela Bugallo (conselleira de Cultura e Deporte), Abel Caballero (alcalde de Vigo), Manuel Bragado (director de Xerais) e unha representación dos trinta narradores e poetas galegos que participan no volume de Literatura Galega pola Paz, entre os que teño o pracer de atoparme para recitar un poema escrito a iniciativa de Suso Jares. Durante o acto dez alumnos e alumnas dos IES do Castro e de Teis de Vigo lerán o texto da Declaración e a agrupación dos Mestres da Escola Municipal de Música Tradicional e Folk do Concello de Vigo (e-Trad), interpretarán diversas pezas. Este acto, ademais, constituirá a merecida e emotiva lembranza de Xesús R. Jares, fundador de Educadores pola Paz e promotor da triloxía Educación e Paz, editada por Xerais.
Este acto de conmemoración da Declaración Universal dos Dereitos Humanos e de presentación de Educación e Paz III. Literatura Galega pola Paz está organizado pola Concellería de Educación do Concello de Vigo, por Educadores pola Paz de Nova Escola Galega e por Xerais, contando coa colaboración da Consellaría de Cultura e Deporte e de Caixanova.
A Consellaría de Educación viguesa realizou, para esta ocasión, unha edición conmemorativa do texto da Declaración proclamada polas Nacións Unidas o 10 de decembro de 1948 que será entregada aos asistentes ao acto.
8.12.08
Rematou o Cultur.gal
Tras catro días intensos, rematou o Cultur.gal. O balance é moi positivo e as conclusións xa foron axeitadamente salientadas en Brétemas. Desde o momento da inauguración, durante a que tiven a responsabilidade de representar, en nome da AGE, ás diferentes industrias culturais a través do Consello Asesor do Cultur.gal, a feira recibiu 35.000 visitantes, cantidade que triplicou as doce mil persoas que a visitaron o pasado ano en Pontevedra. Con toda seguridade, este evento vivirá nos próximos anos un crecemento imparable que servirá, como xa serve, para aproveitar as sinerxias dos distintos sectores da industria cultural galega e acabar cos probemas de invisibilidade. Onte non se respiraba máis que optimismo entre os expositores. As fotos son da páxina web do Cultur.gal.
Un país que se renova
“Eu sempre tiven o afán de coñecer outras músicas, e ademais quedei farta do boom da música celta.
(...)
Coido que falta seiva nova, creatividade, xente que veña con forza e sen prexuízos a facer música en galego, creando algo propio, recoñecible como galego, que non ten por que ser gaita”.
Uxía, 1991 (De Un país a medio facer)
“Ramón Piñeiro, que era un paisano terrible, acolleume un libro de poemas en Galaxia que se chamaba Seiva nova. E un día en que a policía nos mallou a paos en Madrid, nunha manifestación, refuxiámonos nun portal e alí convenceume de que eu non era poeta. El daquela xa tiña na man o primeiro capítulo do que logo ía ser A nosa cinza”.
Xavier Alcalá, 1992 (De Un país a medio facer)
(...)
Coido que falta seiva nova, creatividade, xente que veña con forza e sen prexuízos a facer música en galego, creando algo propio, recoñecible como galego, que non ten por que ser gaita”.
Uxía, 1991 (De Un país a medio facer)
“Ramón Piñeiro, que era un paisano terrible, acolleume un libro de poemas en Galaxia que se chamaba Seiva nova. E un día en que a policía nos mallou a paos en Madrid, nunha manifestación, refuxiámonos nun portal e alí convenceume de que eu non era poeta. El daquela xa tiña na man o primeiro capítulo do que logo ía ser A nosa cinza”.
Xavier Alcalá, 1992 (De Un país a medio facer)
6.12.08
Un país que se rebela
“Os escritores teñen que matar os pais todos os días, e polas mañás cuspirlle ao retrato de Otero Pedrayo antes de lavar os dentes”.
Suso de Toro, 1990 (De Un país a medio facer)
“Eu creo que é máis definitorio para entender a Galicia de hoxe o que está a pasar no Xanadú, no Porriño, un sábado pola noite que, se cadra, unha reunión do Consello da Cultura Galega, do que formo parte”.
Manuel Rivas, 1990 (De Un país a medio facer)
Suso de Toro, 1990 (De Un país a medio facer)
“Eu creo que é máis definitorio para entender a Galicia de hoxe o que está a pasar no Xanadú, no Porriño, un sábado pola noite que, se cadra, unha reunión do Consello da Cultura Galega, do que formo parte”.
Manuel Rivas, 1990 (De Un país a medio facer)
3.12.08
Un país na cuberta
A cuberta de Un país a medio facer é un deseño excepcional (como a maior parte dos seus) de Miguel Vigo. A cuberta representa a imaxe dun país que vivía obsesivamente o feito de querer ser normal ao tempo que descubría as feridas no seu propio corpo. O feísmo aínda non se chamaba "feísmo", pero Galicia quería a toda costa mudar o pelexo, cubrir o ladrillo con mampostería ou con pedra máis elaborada. A nosa, era a pel dun país que retiña aínda o sabor dos longos anos da represión. O libro abre cunha cita de Manuel Rivas de maio de 1990 que pertence a unha das entrevistas do libro:
"En Galicia hai un esqueleto, hai uns cimentos, pero fáltalle a alma, falta habitala con plena consciencia, completar a obra, poñerlle as súas paredes e prender un lume dentro. Esas casas están aí porque a xente non conseguiu os medios suficientes para acabalas ou renunciou a ter unha casa de seu. Espero que para Galicia o final da metáfora sexa distinto".
30.11.08
Marcos Valcárcel
Homenaxe a Marcos Valcárcel
Marcos Valcárcel (AELG)
O blog de Marcos Valcárcel
Marcos Valcárcel (Praza das Letras)
Marcos Valcárcel, por Xosé M. González en Xornal.com
Marcos Valcárcel, por Miguel Anxo Fernán Vello
Entrevista a Marcos Valcárcel (Cristina Huete, El País, novembro 2008)
Entrevista a Marcos Valcárcel, por Manuel Vidal Villaverde (Galicia Hoxe).
Entrevista a Marcos Valcácel, por Antonio Nespereira (La Voz de Galicia)
Entrevista a Marcos Valcárcel: "O galeguismo foi crítico coa prensa do país"
Falamos galego: En Positivo (unha iniciativa de Marcos Valcárcel)
Historia de Ourense
Con Marcos Valcárcel, por Perfecto Conde
Os ríos de Ourense, cantados polos nosos poetas
Roteiro de "A esmorga" de Blanco Amor, por Marcos Valcárcel
Artigo de Márcos Valcárcel no último número de ANT
27.11.08
26.11.08
Autorretrato (4)
Un lustro son cinco anos e Cabrafanada comezaba a encherse de arañeiras. Pasa o tempo e resistímonos a aceptalo. Resístome a aceptar que hoxe é igual ca onte, aínda que temo que mañá será aínda máis distinto. Non é que calquera tempo pasado fose mellor; trátatase simplemente de que a ese individuo que son eu se lle enmarañan as arañeiras no pelo sen que cheguen a distinguirse realmente unhas do outro. O problema das arañeiras é cando penetran, a través dos oídos, dos orificios do nariz, e se instalan nos cuartos da mente. Daquela, as ideas avanzan lentas, porque tropezan con esas teas tan fina e sutilmente tecidas, porque ralentizan o fluxo cerebral, porque entoldan a visión, aínda que un se vexa coa mesma ollada de sempre. Se cadra, ese individuo da fotografía precisa varrer as arañeiras para recoñecerse, para enxergarse, pero tamén se cadra non deixa de ser un engano. Se cadra, do que se trata é de aprender cal é o punto de cruz co que se tecen as arañeiras e sacarlle partido. Se cadra nin sequera as arañairas son quen de deter o tempo e a cuestión está en ser máis rápido que o propio tempo, en anticiparse a el. En anticiparse, vello.
23.11.08
Palabras (podadas)
Un dos meus pesadelos é resumir os artigos de prensa (de opinión, entrevistas,etc) cando acabo de escribilos (excepto que vaian publicarse nun libro, como me sucedeu con Un país a medio facer, onde en vez de resumir os aumentei). Nos medios escritos hai que axustarse aos caracteres previamente acordados e non queda máis remedio. Non é malo, sinceramente. Simplemente, é un pesadelo, un labor duro e difícil, unha eterna resistencia a renunciar ás palabras. E, con todo, para un escritor, é un exercicio tan fundamental como necesario: así apréndese a sintetizar, a condensar, a intensificar. Eu sempre escribo os artigos por exceso, sempre me sobran moitos caracteres (ás veces, moitísimos) e logo teño que cortar. Esa tarefa da poda é durísima, pero ao mesmo tempo é unha escola para aprender quedarse co esencial e desfacerse do máis superfluo. Para que se poida ver (a quen lle interese), como é o traballo, enlazo a miña columna de A Nosa Terra desta semana, titulada precisamente Palabras, e pego a continuación en Cabrafanada Blog o texto orixinal, todo o texto que eu tiña antes de enfrontarme á inevitable tarefa da síntese.
Palabras
As persoas levamos un estraño artefacto na boca: a palabra. A palabra, para o ser humano, éo todo. En realidade, palabra e ser humano son unha mesma construción. A civilización constrúese con palabras. As palabras nunca son inocentes e denótano todo das persoas: a forma de ser, o estado de ánimo, a ideoloxía, a situación social…
Os escritores traballamos coas palabras. Se o que estamos a facer é crear unha obra literaria con ambición e con proxecto creativo, as palabras que usamos non son palabras calquera. Son palabras persoais, íntimas, queridas, próximas, ou tamén odiadas, afastadas, denostadas, pero que sempre acarrean unha connotación significativa para nós. As palabras elixidas buscan disparar, acertar, conmover, inquedar. Mesmo agachar. As palabras non se elixen aleatoriamente. Como editor, dígolles aos correctores que o teñan en conta. Por exemplo, «acender», para min é unha palabra estraña. Non a lembro na miña infancia. A miña avoa sempre falaba de «prender»: prender a luz, prender o televisor... E, de súpeto, prender, con ese sentido, desapareceu da lingua cotiá e literaria. Para min é unha palabra querida, que me remite á infancia, á aprendizaxe da oralidade.
As palabras poden ser tenras, suaves, difíciles, ásperas, abruptas, montañosas, ferintes…Hainas que producen arrepío. A min prodúcemo a palabra «poetisa». Sei que é de curso legal, pero é coma se levase soterrada unha mina debaixo das letras. Tamén me cansan as palabras tópicas. Hai palabras bonitas que perden a súa fermosura de tanto loala. Son palabras como «vagalume, «bolboreta», «agarimoso». Si, ho, son bonitas, pero non é para tanto. ¡Temos outras! Reivindicalas tanto aseméllase á estética extemporánea deses bodegóns hiperenxebres ateigados de mesas rústicas.
As palabras tamén poden estar enfermas: penso na palabra «demócrata», por exemplo. Toda a xente quere cubrirse con ela, tirándolle das letras con tanta forza que se deteriora. Logo, hai palabras que tapan outras. Ao dicir que Obama é un tipo de «color», tapamos o que se ve claramente: que é negro. E, tamén, hai palabras que remiten a unha época ou a un momento, como «talante» ou como a propia sonoridade da palabra «obama», que agora connota esperanza pero, ¿qué connotará dentro duns anos?
Fran Alonso
19.11.08
Cabrafanada xa ten un lustro
Cabrafanada xa ten un lustro. Acaba de cumprir cinco anos: un lustro. Foron cinco longos anos desiguais, a distintos ritmos, pero cinco longos anos posteando desde aquel día de novembro de 2003 en que decidín crear un blog, toda unha peripecia que xa teño relatado. Creo que non me equivoco se afirmo que fun o primeiro escritor galego que abriu un blog. Hoxe, cinco anos despois, sei que Cabrafanada cumpriu unha etapa. É unha etapa que remata, que precisa rematar.
Ao longo destes cinco anos, a palabra (que foi o que me impulso a abrir o blog) foi perdendo peso en Cabrafanada. Por unha banda, debido á canseira, ao esgotamento de alimentar un becho insaciable coma este; tamén á falta de tempo, co recurso ás imaxes. Pero, por outra, tamén debido á aparición de YouTube, con todo o seu atractivo e con todo o que significa, no marco dese interesante camiño que está a levar a que os blogs se convertan en pequenos (pero poderosos) instrumentos multimedia.
En calquera caso, cabrafanada non desaparece. Simplemente, ralentizará, no futuro (aínda máis) a súa periodicidade (se é que chega a manter certa regularidade) pero, sobre todo, fará un esforzo para adaptarase aos novos tempos, por empregar as novas tecnoloxías ao servizo da miña causa, que non é outra que a da miña condición de escritor, xa que baixo esa condición abrin Cabrafanada hai cinco anos.
Xa que logo, durante todo este tempo (e mesmo despois) emitirei desde cabrafanadablog.blogspot.com, entanto o enderezo tradicional cabrafanada.blogspot.com sofre as reformas precisas que o convertirán nunha plataforma web.
Sexa como sexa, non me queda máis que agradecerlles aos lectores e lectoras de Cabrafanada estes cinco anos de apoio e paciencia. Moitas grazas, de verdade.
Eu continúo, pero doutro xeito.
(Esta imaxe inferior roubeilla a Selva de Esmelle. Grazas, Selva).
Ao longo destes cinco anos, a palabra (que foi o que me impulso a abrir o blog) foi perdendo peso en Cabrafanada. Por unha banda, debido á canseira, ao esgotamento de alimentar un becho insaciable coma este; tamén á falta de tempo, co recurso ás imaxes. Pero, por outra, tamén debido á aparición de YouTube, con todo o seu atractivo e con todo o que significa, no marco dese interesante camiño que está a levar a que os blogs se convertan en pequenos (pero poderosos) instrumentos multimedia.
En calquera caso, cabrafanada non desaparece. Simplemente, ralentizará, no futuro (aínda máis) a súa periodicidade (se é que chega a manter certa regularidade) pero, sobre todo, fará un esforzo para adaptarase aos novos tempos, por empregar as novas tecnoloxías ao servizo da miña causa, que non é outra que a da miña condición de escritor, xa que baixo esa condición abrin Cabrafanada hai cinco anos.
Xa que logo, durante todo este tempo (e mesmo despois) emitirei desde cabrafanadablog.blogspot.com, entanto o enderezo tradicional cabrafanada.blogspot.com sofre as reformas precisas que o convertirán nunha plataforma web.
Sexa como sexa, non me queda máis que agradecerlles aos lectores e lectoras de Cabrafanada estes cinco anos de apoio e paciencia. Moitas grazas, de verdade.
Eu continúo, pero doutro xeito.
(Esta imaxe inferior roubeilla a Selva de Esmelle. Grazas, Selva).
Traslado por reformas
A partir de hoxe, e cando cumpre cinco anos de existencia, Cabrafanada entra nun proceso de reformas que o levará a converterse nun caderno web. Xa que logo, durante todo este tempo, Cabrafanada continuará a súa actividade desde aquí.
16.11.08
Un país a medio facer
Un país a medio facer é o título do meu próximo libro, que estará nas librerías dentro de quince ou vinte días. Sairá publicado na colección Crónica de Xerais e os seus contidos pertencen ao ámbito do xornalismo.
Este é o texto que leva na contracuberta:
Este é o texto que leva na contracuberta:
Un país a medio facer busca as claves da evolución da cultura galega nos últimos vinte anos a través das voces dos protagonistas. Hai 20 anos, as casas de ladrillo sen recubrir constituían, na opinión de Manuel Rivas, unha boa metáfora de Galicia. Mentres Rivas comezaba a destacar, un Suso de Toro irreverente aseguraba que había que cuspir sobre o retrato de Otero Pedrayo. Cando menos, iso din nas entrevistas. Algunhas delas foron contestadas e, globalmente, reflicten a cultura dun país que buscaba obsesivamente a súa normalidade. Apenas pasaran algo máis dunha ducia de anos desde a fin da ditadura, remataban os 80 ou albiscábanse os desinhibidos 90. A través de entrevistas feitas naquela época, reconstrúese agora o pulso cultural dun tempo en que Galicia era un país a medio facer e vivía ese feito de xeito obsesivo. Logo, o libro salta no tempo e viaxa, vinte anos despois, a unha Galicia que parece normal. ¿É normal? ¿Que cambiou na cultura galega nestes vinte anos?
13.11.08
11.11.08
Webquest e club de lectura
Enviáronme un webquest de Cartas de amor. Curioso e divertido.
Por certo, a pasada semana estiven falando deste libro en Lugo, nun club de lectura de Implicadas no Desenvolvemento que se celebrou organizado conxuntamente por A cova da terra, un lugar máxico e fermoso onde aínda é posible soñar.
Por certo, a pasada semana estiven falando deste libro en Lugo, nun club de lectura de Implicadas no Desenvolvemento que se celebrou organizado conxuntamente por A cova da terra, un lugar máxico e fermoso onde aínda é posible soñar.
10.11.08
Marcos Valcárcel
Aínda non tivera a oportunidade de reproducir o texto da cea homenaxe a un dos blogueiros (¡e tantísimas tantísimas cousas máis!) máis interesantes e infatigables de cantos existen: Marcos Valcárcel.
CEA HOMENAXE a MARCOS VALCÁRCEL .
Ourense, Sábado 29 de Novembro de 2008 , ás 21:00 horas, Restaurante San Miguel.
RETIRADA DE TARXETAS:
As tarxetas para a asitencia á Cea poderanse retirar en Ourense, desde o venres día 7 de novembro, en tres lugares: No Liceo, na Casa da Xuventude e no Restaurante Sanmiguel. O custo da cea é de 30 euros.
Para aquelas persoas de fóra de Ourense que queiran asistir, habilitamos unha conta de Caixa Galicia (2091 0400 88 3040045410 ) na que poden facer o ingreso desa cantidade indicando o nome do participante. Posteriomente, o mesmo día da Cea pódese retirar a tarxeta no restaurante co resgardo da transferencia.
Dada a previsión dunha nutrida concurrencia, rógase efectuar estes trámites canto antes, e en calquera caso, pecharanse as listas de asistencia o día 25 de novembro.
INVITACIÓN ABERTA:
A Cea Homenaxe está aberta a todas as persoas interesadas, polo que che pedimos fagas extensiva a invitación a quen consideres oportuno.
Unha cordial aperta e moitas grazas a todos.
César Ánsias / Xoán Fonseca / Benito Losada / José Carlos Martínez-Pedrayo
Eustaquio Puga / Xosé Ramón Quintana / Xosé Trebolle / Afonso Vázquez-Monxardín
5.11.08
Canalciencia.com
Por desgraza, temos que laiarnos pola desaparición dun dos proxectos web en galego máis sólidos e interesantes da rede: canalciencia.com
O pasado 31 de outubro, Canal Ciencia (1999-2008, ISSN 1988-7264) deixou de lanzar información ao ciberespazo. Con seguridade, o esgotamento do voluntarismo apagou nove anos de luz.
En calquera caso, non cabe máis que darlle os parabéns ao seu responsable durante todos estes anos, Alberto Cifuentes, que traballou entregada e desinteresadamente unindo os ámbitos da divulgación científica e da lingua galega.
Nun país máis avanzado que o noso ningunha institución permitiría que morrese unha iniciativa coma esta. ¿Que opinan ao respecto a Secretaría Xeral de Política Lingüística ou a Consellería de Innovación e Industria?
O pasado 31 de outubro, Canal Ciencia (1999-2008, ISSN 1988-7264) deixou de lanzar información ao ciberespazo. Con seguridade, o esgotamento do voluntarismo apagou nove anos de luz.
En calquera caso, non cabe máis que darlle os parabéns ao seu responsable durante todos estes anos, Alberto Cifuentes, que traballou entregada e desinteresadamente unindo os ámbitos da divulgación científica e da lingua galega.
Nun país máis avanzado que o noso ningunha institución permitiría que morrese unha iniciativa coma esta. ¿Que opinan ao respecto a Secretaría Xeral de Política Lingüística ou a Consellería de Innovación e Industria?
3.11.08
29.10.08
Son de poetas
Este é un blog que paga moito a pena: Son de poetas, antoloxía da poesía galega musicada. Ademais de ser un gusto navegar por el e pinchar nos ficheiros audio, ten unha utilización didáctica máis que evidente. Bo e moi recomendable. Parabéns aos seus autores ou autoras. A única suxerencia que lles faría é que non esquezan a poesía infantil: hhai, por exemplo, magníficos poemas de Gloria Sánchez ou Antonio García Teijeiro musicados por Mamá Cabra.
26.10.08
As vibracións da biblioteca do Mestres Goldar
O pasado venres, Día das Bibliotecas, dei unha charla no CEIP Mestres Goldar (Castrelos, Vigo), como parte dos actos da inauguración da biblioteca escolar do centro, unha activa biblioteca que se renova e amplía para darlle cabida ás orixinais iniciativas do rato Mik. Nesa biblioteca, que produce unhas excelentes vibracións –como todo o centro– ás persoas que a visitamos, os nenos e nenas tamén teñen moito que contar. Aquí, por exemplo, están algunhas das súas creacións. Moitos parabéns ao seu equipo de biblioteca.
A visita permmitiume, ademais, reecontrarme cunha amiga despois de 20 anos.
A visita permmitiume, ademais, reecontrarme cunha amiga despois de 20 anos.
23.10.08
Urania Mella
O que conta a filla de Urania Mella (á súa vez filla do anarquista Ricardo Mella, do que Xerais publicou Lombroso e os anarquistas) no Faro de Vigo paréceme unha historia terrible e durísima. Tal e como ela afirma, resulta incomprensible que ninguén se puxese en contacto coa familia e que ningún membro dela fose convidado a estar presente na botadura. Vaia clase política temos!!!
22.10.08
Complicidade
Por certo, noutra orde de cousas, tamén me parece terrible que a edición impresa do mesmo xornal do post anterior lle dedique media páxina destacada e con foto a Galicia Bilingüe. A cousa non tería maior importancia se non soubesemos que ás iniciativas a favor do galego a prensa galega adoita envialas a unha miserable patiña na sección de cultura, cando ese privilexio lles concede. Na linguaxe universal, esa actitude mediática chámase complicidade.
20.10.08
Blogpoemas (3): Nicolás Guillén
A tradución deste poema de Nicolás Guillén solicitáronma hai algúns anos para a revista Terra sen amos. O xogo bembón de Nicolás Guillén introducino reiteradamente na miña poesía.
CHE COMANDANTE
Non porque caeses
é menos alta a túa luz.
Un cabalo de lume
terma da túa escultura guerrilleira
entre o vento e as nubes da Serra.
Non por calado es silencio.
E non porque te queimen,
porque te disimulen baixo terra,
porque te agachen
en cemiterios, fragas, gándaras,
van impedir que deamos contigo,
che Comandante,
amigo.
Cos seus dentes de xúbilo
Norteamérica ri. Mais de súpeto
axítase no seu leito
de dólares. Encístaselle
a risa nunha máscara
e o teu grande corpo de metal
sobe, espállase
nas guerrillas coma tabáns,
e o teu ancho nome ferido por soldados
alumea a noite americana
coma unha estrela súbita, caída
no medio dunha orxía.
Ti sabíalo, Guevara,
pero non o dixeches por humildade,
por non falares de ti mesmo,
che Comandante,
amigo.
Estás en todas partes. No indio
con feitura de soño e de cobre. E no negro
revirado en escumosa multitude,
e no ser petroleiro e salitroso,
e no terrible desamparo
da banana, e na grande pampa das peles,
e no azucre e no sal e nas cafeeiras.
Ti, móbil estatua do teu sangue como te derrubaron
vivo, como non te querían,
che Comandante,
amigo.
Cuba sábete de memoria. Rostro
de barbas que clarexan. E marfil
e oliva na pel de santo raparigo.
Rexa a voz que ordena sen mandar,
que manda compañeira, ordena amiga,
tenra e dura de xefe camarada.
Vémoste cada día ministro,
cada día soldado, cada día
xente paisana e difícil
cada día.
E puro coma un cativo
ou coma un home puro,
che Comandante,
amigo.
Pasas no teu esvaído roto, esfarelado traxe de campaña.
O da selva, como antes
foi o da Serra. Medio espido
o poderoso peito de fusil e palabra,
de ardente vendaval e demorada rosa.
Non hai acougo.
¡Saúde Guevara!
Ou mellor aínda desde o cavorco americano:
Agarda por nós. Partiremos contigo. Queremos
morrer para vivir como ti viñeches morrer,
para vivir como ti vives
che Comandante,
amigo.
CHE COMANDANTE
Non porque caeses
é menos alta a túa luz.
Un cabalo de lume
terma da túa escultura guerrilleira
entre o vento e as nubes da Serra.
Non por calado es silencio.
E non porque te queimen,
porque te disimulen baixo terra,
porque te agachen
en cemiterios, fragas, gándaras,
van impedir que deamos contigo,
che Comandante,
amigo.
Cos seus dentes de xúbilo
Norteamérica ri. Mais de súpeto
axítase no seu leito
de dólares. Encístaselle
a risa nunha máscara
e o teu grande corpo de metal
sobe, espállase
nas guerrillas coma tabáns,
e o teu ancho nome ferido por soldados
alumea a noite americana
coma unha estrela súbita, caída
no medio dunha orxía.
Ti sabíalo, Guevara,
pero non o dixeches por humildade,
por non falares de ti mesmo,
che Comandante,
amigo.
Estás en todas partes. No indio
con feitura de soño e de cobre. E no negro
revirado en escumosa multitude,
e no ser petroleiro e salitroso,
e no terrible desamparo
da banana, e na grande pampa das peles,
e no azucre e no sal e nas cafeeiras.
Ti, móbil estatua do teu sangue como te derrubaron
vivo, como non te querían,
che Comandante,
amigo.
Cuba sábete de memoria. Rostro
de barbas que clarexan. E marfil
e oliva na pel de santo raparigo.
Rexa a voz que ordena sen mandar,
que manda compañeira, ordena amiga,
tenra e dura de xefe camarada.
Vémoste cada día ministro,
cada día soldado, cada día
xente paisana e difícil
cada día.
E puro coma un cativo
ou coma un home puro,
che Comandante,
amigo.
Pasas no teu esvaído roto, esfarelado traxe de campaña.
O da selva, como antes
foi o da Serra. Medio espido
o poderoso peito de fusil e palabra,
de ardente vendaval e demorada rosa.
Non hai acougo.
¡Saúde Guevara!
Ou mellor aínda desde o cavorco americano:
Agarda por nós. Partiremos contigo. Queremos
morrer para vivir como ti viñeches morrer,
para vivir como ti vives
che Comandante,
amigo.
17.10.08
A escrita esotérica
Nunca puiden soportar nin unha liña a lectura dos seus libros, que me caen das mans, pero agora, vendo o esoterismo que presidiu a súa vida, non me estraña nada a súa forma de escribir. A min, ler algo así ponme de mal humor. Ora, para gustos...
14.10.08
A voz irreductible
Hai uns días cumpríronse trinta anos da desaparición dunha das voces máis seductoras. Pero o tempo non logrou que a voz de Jacques Brel perdese a súa forza deslumbrante.
Unha das súas cancións máis impresionantes:
Aínda que está mellor aquí.
E outra das emblemáticas.
Unha das súas cancións máis impresionantes:
Aínda que está mellor aquí.
E outra das emblemáticas.
12.10.08
Adeus, Fonte
Este mediodía, en Portugal, souben da morte de Ramiro Fonte a través dunha mensaxe ao móbil. Xa o venres sairamos de Xerais con noticias críticas sobre o seu estado. Finalmente, a morte levouno a esa idade en que aínda queda moito por facer.
Nas primeiras lembranzas que teño de Ramiro Fonte, había unha barra polo medio. Eran os anos oitenta e os poetas vigueses da xeración desa década saían de cando en vez a tomar as copas ao pub Xentes, onde eu traballaba. Ramiro Fonte vivía moi perto de alí, na rúa Canceleiro. Logo, cando rematei os estudos universitarios e o meu labor profesional se desenvolvía no Diario 16 de Galicia, coincidín novamente con eles cando eu era asesor lingüístico e redactor de cultura e eles comezaron a elaborar, para o xornal, o suplemento Galicia Literaria. Naquela época, en decembro de 1990, cando Ramiro Fonte tiña 33 anos, fixéralle unha entrevista, con motivo da publicación de Adeus Norte, da que extraio estas palabras:
Nas primeiras lembranzas que teño de Ramiro Fonte, había unha barra polo medio. Eran os anos oitenta e os poetas vigueses da xeración desa década saían de cando en vez a tomar as copas ao pub Xentes, onde eu traballaba. Ramiro Fonte vivía moi perto de alí, na rúa Canceleiro. Logo, cando rematei os estudos universitarios e o meu labor profesional se desenvolvía no Diario 16 de Galicia, coincidín novamente con eles cando eu era asesor lingüístico e redactor de cultura e eles comezaron a elaborar, para o xornal, o suplemento Galicia Literaria. Naquela época, en decembro de 1990, cando Ramiro Fonte tiña 33 anos, fixéralle unha entrevista, con motivo da publicación de Adeus Norte, da que extraio estas palabras:
«A poesía sempre coxea de moitos pés. Faise de acertos e de erros. Salvos eses grandes poetas que ves que son auténticos continentes e que teñen un poderío verbal que te deixa absolutamente asoballado, o certo é que todo poeta debe ser consciente dos seus límites, de que a poesía se fai con acertos e con virtudes. A min gústanme moito os poetas galegos da miña xeración e coido que se pode aprender neles. A poesía galega nos poetas que son poetas, é dicir, que teñen unha actitude poética frente a súa obra, fronte á súa vida, non coxea. Hai poetas e non hai poetas, e cando hai poetas por suposto que tamén hai erros, hai dúbidas, hai pasos adiante e pasos atrás. Eu son moi optimista coa poesía que se produciu en Galicia nestes últimos anos».Con posterioridade, cando eu xa publicaba, as discrepancias ocasionadas pola polémica xeracional dos 90 tensionaron a nosa relación, tensión que o tempo se encargou de apagar. O certo é que deixa unha obra poética e narrativa sólida, produto dunha reflexión literaria extremadamente coherente e que a literatura galega se queda sen a voz poética dos 80 máis recoñecida fóra das nosas fronteiras.
8.10.08
Cartas de amor, en castelán
A edición en castelán de Cartas de amor sairá a luz o próximo mes de novembro, editado baixo o selo valenciano Algar. En galego, Cartas de amor está na cuarta edición. Un relato de Cartas de amor foi traducido ao polaco por Joanna Wlodarczyk, que na actualidade está a rematar a tradución de Males de cabeza a esa mesma lingua.
6.10.08
Contar no Contomar
O Contomar regresa á biblioteca pública de Gondomar unha tempada máis, con novas propostas e ideas, con dous novos personaxes e cun espectáculo inaugural da Compañía do Trinke Trinke: Ratos de biblioteca. Contar no Contomar é posible todos os luns ás 18 horas .
1.10.08
28.9.08
O derradeiro adeus
Vaia o meu derradeiro adeus, o derradeiro abrazo, para Xesús Jares cuns versos de Paul Eluard:
Non está morto, dorme.
Cando adormeceu
Todo o abraiaba,
Xogaba con paixón,
Miraba,
Oía.
As súas palabras derradeiras
"Se tivese que empezar outra vez, atoparíate sen buscarte".
El dorme, dorme, dorme.
Por moito que o mencer ergueu a cabeza,
Dorme.
Capital da dor, Paul Eluard, en tradución de Laurence Brault e Helena González (Espiral Maior).
Non está morto, dorme.
Cando adormeceu
Todo o abraiaba,
Xogaba con paixón,
Miraba,
Oía.
As súas palabras derradeiras
"Se tivese que empezar outra vez, atoparíate sen buscarte".
El dorme, dorme, dorme.
Por moito que o mencer ergueu a cabeza,
Dorme.
Capital da dor, Paul Eluard, en tradución de Laurence Brault e Helena González (Espiral Maior).
24.9.08
Un poema de Cidades, en vídeo
Acabo de descubrir en Youtube este vídeo, que non coñecía, feito por un grupo de alumnas de 3º ESO da Pobra do Caramiñal a partir dun poema de Cidades. Moitas grazas, rapazas.
21.9.08
Poesía, adolescencia e Pink Floyd
A morte, o pasado luns, de Richard Wright, un dos fundadores de Pink Floyd, acabou con un dos referentes da miña adolescencia. Con todo, Roger Waters sigue vivo. Coa morte de Wright e coa música de Pinkd Floyd viaxo, inevitablemente, á miña adolescencia. Daquela, eu lía poemas en alto que logo recitaba no meu cuarto coa música do Wish you were here de fondo e que gravaba nunha cinta de cassete. Lembro ler e gravar poemas meus, pero, sobre todo, poemas que naquela época me gustaban especialmente. Como non conservo aquelas cintas, que logo escoitaba incansablemente, non son quen de saber cales foron todos os poemas que gravei –moitos, desde logo– pero si teño a seguridade de que baixo a música do Wish you were here gravei moitos poemas de De catro a catro, de Manuel Antonio, e moitos moitos poemas do Silabario da turbina, de Rompente, que se publicara no ano 1977. Recoñezo que aínda hoxe, tanto tempo despois, a música de Pink Floyd (desde The Dark Side of the Moon a The Wall, pasando, claro polo Wish You Were Here) me emociona e estremece como algo profundamente persoal, íntimo. Algúns anos despois, en 1985, publiquei un poema na revista As follas de Sísifo (que editaba o Café Uf, un dos poucos locais daquela época que aínda sobreviven hoxe) un poema, dicía, que en certo xeito era un recoñecemento a Pink Floyd. Ese poema, que eu lembre, non se volveu publicar en ningún outro lugar, así que o reproduzo a continuación. Para daquela, eu xa vira no cine, The Wall, a película de Alan Parker baseada no álbum de Pink Floyd que tamén logrou conmoverme. Aí vai o poema. A continuación inserto tamén dous vídeos de YouTube coa música do Wish you were here (en vivo) e outro cunha escena da película The Wall. Clemencia co poema, por favor, que era moi novo cando o escribín (non lembro o ano, pero publicouse en 1985).
Wish you
were here
e acolá
xuntos
como as xentes
acolá
here
I wish
teu corpo
muller traballada
were here
arrexuntados
eiquí
e acolá
wish you
were here
pel aluada
perto
de min
está
ela xogando
verme aceitoso
pola pel
aluada
ela
xoguete
de pel quente
suxestivo
suxerente
ela
de ollada vermella
cáseque
perto
de min
sempre.
Wish you
were here
e acolá
xuntos
como as xentes
acolá
here
I wish
teu corpo
muller traballada
were here
arrexuntados
eiquí
e acolá
wish you
were here
pel aluada
perto
de min
está
ela xogando
verme aceitoso
pola pel
aluada
ela
xoguete
de pel quente
suxestivo
suxerente
ela
de ollada vermella
cáseque
perto
de min
sempre.
18.9.08
Charla no IES de Valga
Recibín hai non moito as fotos da miña charla no IES de Valga, a mediados do mes de decembro. Con retraso, pero doulles luz en Cabrafanada. Gústame facerlles un oco ás fotos que me envían das miñas intervencións nos centros de ensino.
15.9.08
Cabrafanada flag
A favor da paz
A favor da irreverencia
A favor da rede
A favor da provocación
A favor da lúa
A favor do aborto
A favor da escrita
A favor da independencia
A favor da consistencia
A favor do sexo
A favor do mundo
A favor da subversión
A favor da cultura
A favor da palabra
A favor da vida
A favor do mar
A favor da liberdade
A favor da natureza
10.9.08
4.9.08
Crise poética, na miña hemeroteca
Acababan os 80 e comezaban os 90
A poesía... ¿en crise?
Pero para falarmos de crise, palabra que a maior parte dos poetas rexeitan, hai que distinguir, se cadra, entre crise de mercado, crise de lectores, crise de creatividade, crise editorial ou crise intelectual. Demasiada crise para un xénero tan desprotexido pero tan visceral, tan falto de lectores coma posuidos dos adictos máis fieis. Para Román Raña está en crise a propia linguaxe poética: «antes, os movementos estéticos sucedíanse uns ós outros, pero a partir das avangardas os movementos poéticos estancáronse e non atopan o camiño renovador. Neste sentido, no século XIX o poeta era un guía, e cumpría un certo papel romántico. No século XX esa función desaparece, e a propia dificultade da linguaxe poética fai que os lectores deserten. É certo que a poesía nunca poderá ser un xénero maioritario, pero os poetas temos parte de culpa», confesa Román.
Claudio Rodríguez Fer asegura que non existe crise desde un punto de vista literario, pero si existe desde o punto de vista social ou sociolóxico porque hoxe a comunicación non pasa pola poesía de maneira masiva. Isto non quere dicir que a poesía actual sexa de inferior calidade. «Somos nós os que estamos en crise», di Xosé Vázquez Pintor, «nós e os lectores, sobre todo os lectores de poesía. Só unhas cantas persoas cun maior grao de sensibilidade do normal len hoxe poesía. Isto é un reflexo da nosa sociedade actual, triste e noxenta, falta de sensibilidade». Para Ramiro Fonte o concepto de crise arrinca da Revolución Francesa e do romantismo: neste tempo as grandes verdades póñense en entredito. Desde ese punto de vista teorizouse a crise do poético, pero o poético segue a ser posible. Ruptura e avangardismo compráceronse nese concepto de crise, pero a poesía segue adiante».
Para Manuel Rivas, hoxe fálase de crise ou de certa sequía porque anteriormente se pensou que estabamos nunha «década prodixiosa». Para o autor de «Ningún cisne», está claro que é un espellismo tanto falar de Idade de Ouro coma de crise. «Se cadra», di Manolo Rivas, «o maior gancho que a narrativa ten fai que a poesía quede un pouco escurecida, pero se cadra tamén lle vén ben o feito de que a poesía teña que tirarse un pouco ó monte e volverse clandestina. De tódolos xeitos, a poesía sempre foi unha flor prohibida e non podemos manexar criterios de éxito ó falarmos dela».
Xesús Rábade cre que a poesía goza de boa saúde, con excelentes perspectivas en toda Europa, gracias á súa novidade e forza comunicativa nunha pluralidade de rexistros varios e contrastados, e todos eles son válidos. Luís Rei Núñez di que é certo que hai menos poemarios nas librerías, en parte porque a maioría dos poetas cultivan con éxito a narrativa, pero aínda que a poesía é un xénero minoritario sempre ten a posibilidade de romper barreiras. «En Portugal, Eugenio Antonio de Andrade leva máis de 20 poemarios publicados con tiradas de 20.000 exemplares, e en España hai xente coma Rafael Alberti, que tamén é un poeta moi lido. Nese sentido, en Galicia tivemos un auténtico fito poético que foi Celso Emilio Ferreiro. Hai outras presencias que puideron ter recollido ese eco –Manuel María ou Uxío Novoneyra– pero non o fixeron. Estamos nun momento de transición e a poesía galega debe decantarse». Miguel Sande, que acaba de publicar o libro de poemas «A traxectoria caótica do péndulo» na colección Dombate declara: «...non sei exactamente se crise, pero entendo que a nova poesía galega, a que se está a editar agora, é unha poesía moi intimista e moi esteticista. Ese é o seu pecado. Eu, co meu libro tratei de me apartar desa expresión. Se cadra hai demasiada xente que fai uso do intimismo nuns tempos moi pouco propicios para esa expresión».
O editor Olegario Sotelo Blanco, que mantén na súa editorial a colección de poesía galega máis prestixiosa, Leliadoura, di que «me preocupa, desde unha posición de defensa da poesía galega, que os poetas deixen a poesía e pasen á narrativa, con resultados mediocres». Sotelo Blanco fala de certo estancamento da poesía e denuncia a falla de interese dos poetas por promocionar ese xénero: «nós tivemos problemas cando os libreiros organizaron varios recitais e de 14 poetas só apareceu un. E nós, desde o Premio Leliadoura e a colección de poesía, facemos un esforzo por sacar adiante este xénero. Nese sentido, quérolles facer unha chamada de atención ós poetas».
E a maior parte dos poetas falan de crise editorial: «o único lugar onde existe crise é nas editoriais, que por cuestións de marketing deixaron de publicar poesía», di o crítico Luciano Rodríguez, «pero trátase dunha falla de planificación editorial, porque a poesía nunca foi rendable e sempre foi editada. Hai editoriais que levan dous anos sen publicar ningún libro de poesía. Hai textos que os poetas teñen inéditos que son tan bos ou mellores cós publicados. Coido que asistiremos pronto a un rearme, vaise retomar a etiqueta de a onda da “nova poesía galega” porque os propios poetas están moi interesados en publicar».
¿Crise da poesía? Non, di rotundamente Lino Braxe. O que existe é unha falla de sensibilidade das persoas que levan as editoriais para facer que a poesía teña forza. Galicia. literariamente, sempre foi un país cunha grande capacidade para a poesía. A poesía nunca foi negocio, e as editoriais prefiren non publicala. O que existe é unha crise de valores que afecta á poesía. Na sociedade actual non hai solidariedade, non hai conceptos revolucionarios, sen embargo todos sabemos calar moi ben. Existe unha perda dos valores humanísticos e o sentido positivo da poesía está relacionado con todo iso. Hoxe prima o sentido negativo. A crise está no home e na sociedade, non na poesía. «Non coñezo ningún periodo histórico en que houbo crise na poesía», resalta Chus Pato, e en base á producción poética non se ve a crise por ningures».
Para Bernardino Graña tampouco existe crise, o que existe é un grande baleiro e desinterese nas editoriais. «Hai poemarios bos que non teñen saída, e iso é horrible. En Galicia sempre houbo moitos poetas, e nese sentido non temos nada que envexarlles ós poetas do resto do mundo, e se non comparamos cos portugueses, que fan un poemiña sen forza ningunha, ou cos españois, levamos ventaxa.
Paco Souto, un dos nosos poetas novos máis activos, promotor de numerosas iniciativas alternativas, di que «mercantilmente é un xénero pouco competitivo, especialmente nun país onde hai que buscar os lectores baixo as pedras», e engade que «a poesía é un virus do que a sociedade actual e a galega en particular parecen estar vacinadas».
Falar a partir da tradicional diferenciación por xéneros é difícil para a rupturista Margarita Ledo. «A linguaxe poética dáse tamén cando consigues outros niveis da linguaxe. Nese aspecto, como medio creativo non existe a crise. Hai crise como xénero comercial, pero daquela habería que falar de crise da literatura». Tampouco existe crise para Miguel Anxo Fernán-Vello, quen cre que «a poesía contemporánea é rica, viva e complexa». Para este autor a crise está, outra volta, na sociedade e no receptor: a poesía está separada do receptor por causas que teñen que ver coa sociedade: intereses económicos, ideolóxicos, etc.
En todo caso, e como Avilés de Taramancos di, a poesía sempre está en crise porque poesía, etimoloxicamente quere dicir agonía, loita para estar vivo e presente.
Fran Alonso, Diario 16 de Galicia, 31 de xaneiro de 1991
A poesía... ¿en crise?
«Iso da crise da poesía xa se dicía en Roma na época de Catulo e Ovidio», di Xosé Luís Méndez Ferrín, «son alarmismos, pero a poesía é eterna». A poesía é eterna, perenne, pero ¿cal é a situación da poesía nos nosos días? ¿Que pasa en Galicia nese difícil terreo da literatura?
Pero para falarmos de crise, palabra que a maior parte dos poetas rexeitan, hai que distinguir, se cadra, entre crise de mercado, crise de lectores, crise de creatividade, crise editorial ou crise intelectual. Demasiada crise para un xénero tan desprotexido pero tan visceral, tan falto de lectores coma posuidos dos adictos máis fieis. Para Román Raña está en crise a propia linguaxe poética: «antes, os movementos estéticos sucedíanse uns ós outros, pero a partir das avangardas os movementos poéticos estancáronse e non atopan o camiño renovador. Neste sentido, no século XIX o poeta era un guía, e cumpría un certo papel romántico. No século XX esa función desaparece, e a propia dificultade da linguaxe poética fai que os lectores deserten. É certo que a poesía nunca poderá ser un xénero maioritario, pero os poetas temos parte de culpa», confesa Román.
Claudio Rodríguez Fer asegura que non existe crise desde un punto de vista literario, pero si existe desde o punto de vista social ou sociolóxico porque hoxe a comunicación non pasa pola poesía de maneira masiva. Isto non quere dicir que a poesía actual sexa de inferior calidade. «Somos nós os que estamos en crise», di Xosé Vázquez Pintor, «nós e os lectores, sobre todo os lectores de poesía. Só unhas cantas persoas cun maior grao de sensibilidade do normal len hoxe poesía. Isto é un reflexo da nosa sociedade actual, triste e noxenta, falta de sensibilidade». Para Ramiro Fonte o concepto de crise arrinca da Revolución Francesa e do romantismo: neste tempo as grandes verdades póñense en entredito. Desde ese punto de vista teorizouse a crise do poético, pero o poético segue a ser posible. Ruptura e avangardismo compráceronse nese concepto de crise, pero a poesía segue adiante».
Para Manuel Rivas, hoxe fálase de crise ou de certa sequía porque anteriormente se pensou que estabamos nunha «década prodixiosa». Para o autor de «Ningún cisne», está claro que é un espellismo tanto falar de Idade de Ouro coma de crise. «Se cadra», di Manolo Rivas, «o maior gancho que a narrativa ten fai que a poesía quede un pouco escurecida, pero se cadra tamén lle vén ben o feito de que a poesía teña que tirarse un pouco ó monte e volverse clandestina. De tódolos xeitos, a poesía sempre foi unha flor prohibida e non podemos manexar criterios de éxito ó falarmos dela».
Xesús Rábade cre que a poesía goza de boa saúde, con excelentes perspectivas en toda Europa, gracias á súa novidade e forza comunicativa nunha pluralidade de rexistros varios e contrastados, e todos eles son válidos. Luís Rei Núñez di que é certo que hai menos poemarios nas librerías, en parte porque a maioría dos poetas cultivan con éxito a narrativa, pero aínda que a poesía é un xénero minoritario sempre ten a posibilidade de romper barreiras. «En Portugal, Eugenio Antonio de Andrade leva máis de 20 poemarios publicados con tiradas de 20.000 exemplares, e en España hai xente coma Rafael Alberti, que tamén é un poeta moi lido. Nese sentido, en Galicia tivemos un auténtico fito poético que foi Celso Emilio Ferreiro. Hai outras presencias que puideron ter recollido ese eco –Manuel María ou Uxío Novoneyra– pero non o fixeron. Estamos nun momento de transición e a poesía galega debe decantarse». Miguel Sande, que acaba de publicar o libro de poemas «A traxectoria caótica do péndulo» na colección Dombate declara: «...non sei exactamente se crise, pero entendo que a nova poesía galega, a que se está a editar agora, é unha poesía moi intimista e moi esteticista. Ese é o seu pecado. Eu, co meu libro tratei de me apartar desa expresión. Se cadra hai demasiada xente que fai uso do intimismo nuns tempos moi pouco propicios para esa expresión».
O editor Olegario Sotelo Blanco, que mantén na súa editorial a colección de poesía galega máis prestixiosa, Leliadoura, di que «me preocupa, desde unha posición de defensa da poesía galega, que os poetas deixen a poesía e pasen á narrativa, con resultados mediocres». Sotelo Blanco fala de certo estancamento da poesía e denuncia a falla de interese dos poetas por promocionar ese xénero: «nós tivemos problemas cando os libreiros organizaron varios recitais e de 14 poetas só apareceu un. E nós, desde o Premio Leliadoura e a colección de poesía, facemos un esforzo por sacar adiante este xénero. Nese sentido, quérolles facer unha chamada de atención ós poetas».
E a maior parte dos poetas falan de crise editorial: «o único lugar onde existe crise é nas editoriais, que por cuestións de marketing deixaron de publicar poesía», di o crítico Luciano Rodríguez, «pero trátase dunha falla de planificación editorial, porque a poesía nunca foi rendable e sempre foi editada. Hai editoriais que levan dous anos sen publicar ningún libro de poesía. Hai textos que os poetas teñen inéditos que son tan bos ou mellores cós publicados. Coido que asistiremos pronto a un rearme, vaise retomar a etiqueta de a onda da “nova poesía galega” porque os propios poetas están moi interesados en publicar».
¿Crise da poesía? Non, di rotundamente Lino Braxe. O que existe é unha falla de sensibilidade das persoas que levan as editoriais para facer que a poesía teña forza. Galicia. literariamente, sempre foi un país cunha grande capacidade para a poesía. A poesía nunca foi negocio, e as editoriais prefiren non publicala. O que existe é unha crise de valores que afecta á poesía. Na sociedade actual non hai solidariedade, non hai conceptos revolucionarios, sen embargo todos sabemos calar moi ben. Existe unha perda dos valores humanísticos e o sentido positivo da poesía está relacionado con todo iso. Hoxe prima o sentido negativo. A crise está no home e na sociedade, non na poesía. «Non coñezo ningún periodo histórico en que houbo crise na poesía», resalta Chus Pato, e en base á producción poética non se ve a crise por ningures».
Para Bernardino Graña tampouco existe crise, o que existe é un grande baleiro e desinterese nas editoriais. «Hai poemarios bos que non teñen saída, e iso é horrible. En Galicia sempre houbo moitos poetas, e nese sentido non temos nada que envexarlles ós poetas do resto do mundo, e se non comparamos cos portugueses, que fan un poemiña sen forza ningunha, ou cos españois, levamos ventaxa.
Paco Souto, un dos nosos poetas novos máis activos, promotor de numerosas iniciativas alternativas, di que «mercantilmente é un xénero pouco competitivo, especialmente nun país onde hai que buscar os lectores baixo as pedras», e engade que «a poesía é un virus do que a sociedade actual e a galega en particular parecen estar vacinadas».
Falar a partir da tradicional diferenciación por xéneros é difícil para a rupturista Margarita Ledo. «A linguaxe poética dáse tamén cando consigues outros niveis da linguaxe. Nese aspecto, como medio creativo non existe a crise. Hai crise como xénero comercial, pero daquela habería que falar de crise da literatura». Tampouco existe crise para Miguel Anxo Fernán-Vello, quen cre que «a poesía contemporánea é rica, viva e complexa». Para este autor a crise está, outra volta, na sociedade e no receptor: a poesía está separada do receptor por causas que teñen que ver coa sociedade: intereses económicos, ideolóxicos, etc.
En todo caso, e como Avilés de Taramancos di, a poesía sempre está en crise porque poesía, etimoloxicamente quere dicir agonía, loita para estar vivo e presente.
Fran Alonso, Diario 16 de Galicia, 31 de xaneiro de 1991
1.9.08
Setembro
Setembro. Retorna a normalidade, remataron as vacacións, esfúmase a calor, poderemos gozar do outono, anúnciase, ao lonxe, o impertinente inverno, Cabrafanada mudará de pel cando está a piques de cumprir o seu quinto aniversario (en novembro); contestei algúns comentarios atrasados do blog (logo de illarme do mundo sen rede e sen abrir o correo electrónico), o mundo continúa, o tempo pasa (cada vez con máis indicativos para medilo), recupero a forza da escrita (pero fóra do blog) e mantéñome cada vez máis prudente e distante da aburrida actualidade, que non sabe medir o tempo.
Bo retorno.
Bo retorno.
29.8.08
Tempos dixital
Tempos dixital é un paso máis na consolidación de Tempos Novos, unha revista xa veterana. Ademais, a versión dixital bota man dos recursos que lle proporciona a rede, como os formatos audio. Unha das grandes ventaxas do dixital é que se pode baixar o interesantísimo Protexta en pdf. Boa información para o verán que remata.
21.8.08
Informática
A nosa é unha sociedade profundamente tecnolóxica. A contemporaneidade occidental confórmase, de xeito inevitable, a través da tecnoloxía. Por sorte, a sociedade tecnolóxica benefícianos, porque en moitos sentidos as súas prestacións apórtannos unha boa dose de liberdade. Tamén é certo (e de aí poderían proceder os totalitarismos do futuro) que unha sociedade tecnoloxizada é unha sociedade susceptible de ser permanentemente controlada e, sobre todo, discreta e sixilosamente vixiada.
Outras veces, o problema é que cando a tecnoloxía está sometida ás leis do mercado, estas instauran a súa tiranía, que ten moito máis que ver coa ansia de facturación das grandes multinacionais que coas propias necesidades da cidadanía. É o que está a pasar cos usuarios dos ordenadores, sometidos a unha ditadura consumista, moito máis acusada no ámbito laboral que no doméstico.
A proba de que vivimos baixo o ditado dunhas leis de mercado que operan contra nós está na vida fugaz que teñen os ordenadores persoais. Calquera persoa que adquira un ordenador (por moito diñeiro que invista nel) ten que saber que ao cabo de cinco anos ese aparato será considerado vello e mesmo obsoleto. Esa consideración nada ten que ver co seu funcionamento, pois adoitan ser máquinas excelentes, produto da precisión tecnolóxica actual. O feito de que un ordenador quede obsoleto en cinco anos (cando, con seguridade, funcionaría durante moitos anos máis sen merma das súas prestacións) está directamente relacionado coa voraz renovación industrial do software con fins comerciais. Os programas son redeseñados constantemente, en realidade con melloras escasamente perceptibles, pero con propiedades que os fan moito máis pesados, de forma que as novas versións requiren ordenadores con moita máis memoria. As multinacionais da informática introducen rapidamente estas novas versións no mercado, de tal xeito que obrigan ao usuario a renovarse se quere traballar nun sistema compatible co seu contorno.
E entanto esta voráxine do derroche nos obriga a botar ao lixo magníficas máquinas, non existe ningún Tribunal da Libre Competencia que sexa quen de pararlle os pés á perversión insaciable das multinacionais.
Outras veces, o problema é que cando a tecnoloxía está sometida ás leis do mercado, estas instauran a súa tiranía, que ten moito máis que ver coa ansia de facturación das grandes multinacionais que coas propias necesidades da cidadanía. É o que está a pasar cos usuarios dos ordenadores, sometidos a unha ditadura consumista, moito máis acusada no ámbito laboral que no doméstico.
A proba de que vivimos baixo o ditado dunhas leis de mercado que operan contra nós está na vida fugaz que teñen os ordenadores persoais. Calquera persoa que adquira un ordenador (por moito diñeiro que invista nel) ten que saber que ao cabo de cinco anos ese aparato será considerado vello e mesmo obsoleto. Esa consideración nada ten que ver co seu funcionamento, pois adoitan ser máquinas excelentes, produto da precisión tecnolóxica actual. O feito de que un ordenador quede obsoleto en cinco anos (cando, con seguridade, funcionaría durante moitos anos máis sen merma das súas prestacións) está directamente relacionado coa voraz renovación industrial do software con fins comerciais. Os programas son redeseñados constantemente, en realidade con melloras escasamente perceptibles, pero con propiedades que os fan moito máis pesados, de forma que as novas versións requiren ordenadores con moita máis memoria. As multinacionais da informática introducen rapidamente estas novas versións no mercado, de tal xeito que obrigan ao usuario a renovarse se quere traballar nun sistema compatible co seu contorno.
E entanto esta voráxine do derroche nos obriga a botar ao lixo magníficas máquinas, non existe ningún Tribunal da Libre Competencia que sexa quen de pararlle os pés á perversión insaciable das multinacionais.
18.8.08
Capitalidade
Pasoume desapercibida a noticia, pero eu, en cambio, creo que a capital de Galicia ten que ser Braga.
14.8.08
11.8.08
Só son sons
Só son sons, o primeiro traballo de 2uS, formado por Fernado Abreu e Pablo Carrera é unha estupenda música de calidade para este verán. Experimentando e con vocación innovadora, a concepción musical destes profesionais é un proxecto co,mpacto, alegre e atrevido. Edita Falcatruada.
7.8.08
Coñecéndome aínda máis
Isto dos ruxe-ruxes son cousas simpáticas. A través deles acabas sabendo cousas de ti mesmo que descoñecías. Xa contei en Cabrafanada (foi en 2004) cando se correu por Vigo a voz de que eu era propietario dunha libraría. A consecuencia dese ruxe-ruxe e, ante o meu abraio, un individuo que eu non coñecía de nada foi visitarme á editorial para solicitarme un posto de traballo na devandita libraría.
Agora, con moito retraso (¡varios anos!), acabo de dar cun comentario, tamén do ano 2004 (debeu ser un ano especialmente importante para min), no vello blog dunha amiga, e ademais miñorana, que agora está en Blogaliza. O Anónimo autor do comentario (chamado Rafa) informa de cousas sorprendentemente agradables sobre min mesmo. Grazas, rapaz, por manterme informado.
Antes de nada, debo dicir que lle agradezo o adxectivo "patético" para a miña narrativa, pero nunca fun tan ambicioso; gustaríame que me saíse sempre patética, pero non o dou conseguido. En todo caso, grazas. Polo demais, comparto perfectamente o de que a miña poesía é bochornosa. De feito, a min mesmo me acalora. Niso, non discuto.
Ora, se do anterior era plenamente consciente, o de que son accionista de Xerais e de Promocións Culturais Galegas é algo que descoñecía. Agradézolle moito ao anónimo que me informe do caso, pois así paso correndo polas respectivas empresas a cobrar os dividendos, a ver se con ese impulso logro rebaixar algo a miña hipoteca. Lástima que non o soubese antes, pois xa debín deixar de cobrar moitos cartos. Claro que, como o comentario é do 2004, ignoro se sigo sendo propietario das accións ou xa as vendín. Non sei se o Anónimo estaría disposto a informarme. Quedaríalle moi agradecido. Incluso lle regalaría un dos libros de Chus Pato ou de Xabier Cordal que eu editei. De Yolanda Castaño, síntoo pero non podo; nunca tiven o pracer de ser o seu editor. Grazas por informarme; vales un mundo, rapaz.
Agora, con moito retraso (¡varios anos!), acabo de dar cun comentario, tamén do ano 2004 (debeu ser un ano especialmente importante para min), no vello blog dunha amiga, e ademais miñorana, que agora está en Blogaliza. O Anónimo autor do comentario (chamado Rafa) informa de cousas sorprendentemente agradables sobre min mesmo. Grazas, rapaz, por manterme informado.
Antes de nada, debo dicir que lle agradezo o adxectivo "patético" para a miña narrativa, pero nunca fun tan ambicioso; gustaríame que me saíse sempre patética, pero non o dou conseguido. En todo caso, grazas. Polo demais, comparto perfectamente o de que a miña poesía é bochornosa. De feito, a min mesmo me acalora. Niso, non discuto.
Ora, se do anterior era plenamente consciente, o de que son accionista de Xerais e de Promocións Culturais Galegas é algo que descoñecía. Agradézolle moito ao anónimo que me informe do caso, pois así paso correndo polas respectivas empresas a cobrar os dividendos, a ver se con ese impulso logro rebaixar algo a miña hipoteca. Lástima que non o soubese antes, pois xa debín deixar de cobrar moitos cartos. Claro que, como o comentario é do 2004, ignoro se sigo sendo propietario das accións ou xa as vendín. Non sei se o Anónimo estaría disposto a informarme. Quedaríalle moi agradecido. Incluso lle regalaría un dos libros de Chus Pato ou de Xabier Cordal que eu editei. De Yolanda Castaño, síntoo pero non podo; nunca tiven o pracer de ser o seu editor. Grazas por informarme; vales un mundo, rapaz.
4.8.08
Subscribirse a:
Publicacións (Atom)